İmplant yaptırırken her şeyden önce şu soruya bakıyoruz: “Bu kişide implantı kesinlikle yapmamamız gereken bir durum var mı, yoksa sadece dikkatli mi olmalıyız?” Buna göre ikiye ayırıyoruz: Mutlak engel = Şu anda implant yapılmaz. Göreceli engel = Dikkat, hazırlık ve doktor iş birliği ile çoğu zaman yapılabilir. 🔴 1. Mutlak Engeller (Şu Anda İmplant Yapılmaz) Kategori Durum Neden Sakıncalı? Şeker hastalığı (diyabet) Kontrolsüz diyabet (şeker çok yüksek, HbA1c belirgin yüksek) Yara iyileşmesi çok bozulur, enfeksiyon ve implant kaybı riski artar. Bağışıklık sistemi İleri derecede bağışıklık yetmezliği (kontrolsüz HIV, ağır immünsüpresyon) Vücut enfeksiyonla savaşamaz, implant bölgesi iyileşemez. Kan hastalıkları Ciddi, kontrolsüz kanama bozuklukları (tedavi edilmemiş hemofili vb.) Küçük cerrahi bile durdurulamayan kanamaya yol açabilir. Kanser ilaçları Yüksek doz damardan (IV) bifosfonat veya benzeri antirezorptif ilaç (kanser metastaz tedavisi için) Çenede kemik ölümü (osteonekroz) riski çok yüksektir. Radyoterapi Çene bölgesine yüksek doz radyoterapi almış ve kemik durumu çok bozulmuş hastalar Kemik iyileşmez, enfeksiyon ve nekroz riski çok artar. Kalp Yeni geçirilmiş kalp krizi (son birkaç ay), ileri kalp yetmezliği Cerrahi stres hayatı tehdit edebilir. Genel durum Çok düşkün, yataktan kalkamayan, ağır sistemik hastalıklı bireyler Vücut küçük cerrahiyi bile kaldıramayabilir. Bu durumlarda genelde “önce hayat, sonra implant” denir.Yani önce hastalık stabil hale getirilir, sonra implant düşünülür. 🟠 2. Göreceli Engeller (Dikkatle ve Planlamayla Çoğu Zaman Mümkün) Bu grupta durum şu: “Tamamen yasak değil ama dikkat ister.” Kategori Durum Ne Yapılır? Diyabet Kontrollü diyabet (şeker düzenli, HbA1c kabul edilebilir) Dahiliye/endokrin ile koordinasyon, işlem öncesi ve sonrası kan şekeri kontrolü. Osteoporoz Özellikle ağızdan (oral) bifosfonat kullanan hastalar İlacın süresi ve dozu değerlendirilir, gerekirse hekimle görüşülür, dikkatli cerrahi yapılır. Kortizon ve bağışıklık baskılayıcı ilaçlar Romatolojik hastalıklar, organ nakli vb. İyileşme yavaşlayabilir; ilgili uzman hekimle birlikte plan yapılır. Kan sulandırıcılar Varfarin, rivaroksaban, apiksaban vb. Genellikle özel protokolle, ilacı tamamen kesmeden veya ayarlayarak işlem yapılır. Baş-boyun radyoterapisi (orta düzey) Daha düşük doz alan veya üzerinden uzun zaman geçmiş hastalar Radyasyon dozu, alan bölge ve süre değerlendirilir; bazen yine de yapılabilir. Böbrek / karaciğer hastalıkları Orta düzey kronik böbrek yetmezliği, sirozun erken dönemleri Kan değerleri ve ilaçlar kontrol edilir, risk hesaplanır. Ağız hijyeni zayıf Fırçalama kötü, diş eti hastalığı mevcut Önce diş taşı temizliği, diş eti tedavisi; sonra implant. Bruksizm (diş sıkma/gıcırdatma) Gece dişlerini sıkan, gıcırdatan kişiler İmplant yapılabilir ama çoğu zaman koruyucu gece plağı şarttır. Sigara içimi Özellikle günde 10–20 sigara arası Bırakma/azaltma teşvik edilir; tamamen engel değil ama başarı oranı düşer. Yaş İleri yaş Tek başına yaş engel değildir; genel sağlık durumuna göre karar verilir. 🚬 3. Alışkanlıklar Açısından Kısa Özet Ağır sigara (>20 adet/gün) → İmplant başarısını ciddi düşürür, mutlağa yakın engel gibi düşünülür.→ Bırakma/azaltma olmazsa çoğu hekim isteksizdir. Orta seviye sigara → Göreceli engel; iyi hijyen ve kontrolle yine de yapılabilir. Alkol/madde bağımlılığı → Uyumsuzluk, hijyen eksikliği ve iyileşme sorunları nedeniyle büyük risk. Diş sıkma (bruksizm) → İmplant kırılma/vida gevşeme riskini artırır ama doğru planlama + gece plağı ile yönetilebilir. 👶 4. Çocuk ve Gençler Çene büyümesi tamamlanmamış çocuk ve ergenlerde implant genellikle ertelenir . Genelde 18 yaş sonrası daha güvenli kabul edilir, ama kemik gelişimi kişiye özel değerlendirilir. 🧾 Kısacık Özet Cümleler Mutlak engel: “Hastanın genel durumu veya tedavisi şu anda implant için çok riskli. Önce o durum düzelmeli.” Göreceli engel: “Tek başına tamamen yasak değil, ama dikkat, planlama ve doktor iş birliği şart.”

Kron ve köprü protezleri, diş eksikliklerini gidermek veya zayıf dişleri güçlendirmek için en sık kullanılan tedavilerdendir. Ancak zaman içinde bu protezlerin çevresinde diş eti çekilmesi görülebilir. Bu durum hem estetik açıdan rahatsız edici olabilir hem de hassasiyet, temizlik güçlüğü gibi sorunlara yol açabilir. Peki bu çekilme neden olur ve ne yapmak gerekir? Gelin adım adım ele alalım. Diş Eti Çekilmesi Neden Olur? Kron ve köprü çevresindeki çekilmenin birkaç yaygın nedeni vardır: 1. Protezin diş etiyle uyumsuz olması Kronun kenarlarının diş etine fazla baskı yapması, fazla aşağıya uzaması veya zamanla uyumunun bozulması diş etini tahriş edebilir. Bu, çekilmenin en sık nedenidir. 2. Diş taşı ve plak birikimi Protez kenarlarında temizlik zorlaştığı için bu bölgelerde daha fazla plak birikir. Bu da diş eti iltihabına ve çekilmeye neden olur. 3. Yanlış fırçalama alışkanlıkları Sert fırçalama, sert kıllı fırçalar veya yanlış teknik diş etlerini aşındırabilir. 4. İnce diş eti yapısı Bazı kişilerde doğuştan ince bir diş eti tipi vardır. Bu tip kişilerde çekilme daha kolay gelişebilir. 5. Protezin eskimesi Yıllar içinde kron veya köprüler uyumunu kaybedebilir. Bu da hem iltihaplanmaya hem de çekilmeye zemin hazırlar. Diş Eti Çekilince Ne Yapılmalı? Diş eti çekilmesi durduk yerde düzelmez. Asıl neden ne ise onu bulup çözmek gerekir. Tedavi genelde şu adımlardan oluşur: 1. Diş hekimi kontrolü İlk adım, protezin kenar uyumunun ve diş eti sağlığının değerlendirilmesidir. Gerekirse röntgen çekilir. 2. Temizlik ve diş eti tedavisi Diş taşı temizliği Gerekirse kök yüzeyi düzleştirme (küretaj) İltihap ortadan kalkınca diş eti daha sağlıklı hale gelir. 3. Protezin yenilenmesi Eğer çekilmenin ana sebebi uyumsuz bir kron veya köprü ise en etkili çözüm protezin yenilenmesidir. Yeni yapılan bir protez, diş etiyle uyumlu olduğu için ilerleyen dönemde sorun yaşama ihtimalini azaltır. 4. Hassasiyet tedavisi Diş eti çekilmesine bağlı sıcak–soğuk hassasiyeti varsa özel macunlar, flor uygulamaları veya kaplama değişimleri uygulanabilir. 5. Diş eti grefti (gerektiğinde) Özellikle estetik bölgelerde çekilme belirginse diş eti kalınlaştırma ya da bağ dokusu grefti gibi cerrahi işlemler tercih edilebilir. Bu işlem özellikle yeni protez yapılmadan önce planlanır. Evde Nelere Dikkat Edilmelidir? Evde yapacağınız basit bakım adımları diş etlerini korur: Yumuşak kıllı fırça kullanın. Bastırmadan, dairesel hareketlerle fırçalayın. Köprü altını temizlemek için superfloss veya özel arayüz fırçaları kullanın. Düzenli diş hekimi kontrolü yapın. Sonuç Kron ve köprü protezlerinde diş eti çekilmesi yaygın bir problemdir; fakat doğru tedavi ve uygun protez tasarımıyla büyük ölçüde çözülebilir. En önemli nokta, sorunun nedenini tespit etmek ve ona göre yaklaşım planlamaktır. Eğer sizde de kron veya köprü çevresinde çekilme, hassasiyet ya da estetik sorunlar varsa bir diş hekimi kontrolüyle başlayarak uygun tedavi yolunu çizmek en doğru adımdır.

Dental CBCT, diş ve çene bölgesinin üç boyutlu (3D) görüntülerini elde etmeyi sağlayan konik ışınlı bilgisayarlı tomografi yöntemidir. Geleneksel röntgenlere göre çok daha ayrıntılı sonuç verir ve günümüz diş hekimliğinde tanı ve tedavi planlamasının vazgeçilmez bir parçası hâline gelmiştir. Dental CBCT Nasıl Çalışır? CBCT cihazı, konik şekilli bir X-ray ışını kullanarak tek bir dönüşte tüm çene bölgesinin görüntüsünü toplar. İşlem süresi genellikle 10–40 saniyedir . Bu kısa süre içinde dişler, çene kemikleri, sinüsler ve eklem yapıları yüksek çözünürlükle görüntülenir. İşlem ağrısızdır. Herhangi bir özel hazırlık gerektirmez. Elde edilen veriler dijital olarak hekim tarafından detaylı şekilde incelenir. Dental CBCT Hangi Durumlarda Kullanılır? 1. İmplant Planlaması İmplant yerleştirilmeden önce kemik kalınlığı, yüksekliği ve yoğunluğu mutlaka değerlendirilmelidir. CBCT, implantın doğru açıda ve güvenli bir şekilde yerleştirilmesini sağlar. 2. Gömülü 20’lik Diş Analizi Gömülü dişin sinire olan yakınlığı ve konumu CBCT ile net şekilde belirlenir. Cerrahi riskler en aza indirilir. 3. Kanal Tedavisi (Endodonti) Kök kanallarının şekli, sayısı ve eğriliği üç boyutlu olarak görülür. Bu sayede başarı oranı artar. 4. Ortodontik Tedavi Dişlerin kemik içindeki konumu, çene ilişkileri ve gömülü dişler CBCT ile daha ayrıntılı değerlendirilir. 5. Çene Kisti ve Tümörleri Lezyonların sınırları, boyutu ve çevre dokularla ilişkisi daha net analiz edilir. 6. TMJ (Çene Eklemi) Değerlendirmesi Eklem hareketleri ve yapısal bozukluklar için önemli bilgiler sağlar. Dental CBCT’nin Avantajları Yüksek çözünürlüklü 3D görüntüler Geleneksel CT’ye göre daha düşük radyasyon dozu Hızlı çekim süresi Cerrahi planlamada daha yüksek güvenlik Anatomik detayların ekran üzerinde ölçülebilmesi Dental CBCT’nin Dezavantajları Panoramik röntgene göre daha yüksek radyasyon Metal dolgu ve kronlarda görüntü parazitleri oluşabilir Yumuşak dokular CT veya MR kadar net görüntülenmez Dental CBCT ile Normal Tomografi Arasındaki Fark Özellik Dental CBCT Medikal CT Radyasyon Düşük Daha yüksek Detay Kemik ve diş için yüksek Yumuşak doku için üstün Kullanım Diş hekimliği Tüm vücut görüntüleme Sonuç: Dental CBCT Ne Zaman Gerekir? Eğer diş hekiminiz sizden CBCT istemişse, bu genellikle daha doğru tanı ve daha güvenli tedavi planlaması için gereklidir. İmplant, gömülü diş cerrahisi, ortodonti veya kanal tedavisi gibi pek çok alanda CBCT, modern diş hekimliğinin standart bir parçasıdır.

imlant Başka Bir Yerde Yapılan İmplantın Sorunlarını Gidermek İçin Hangi Bilgilere İhtiyaç Duyarız? Diş implantları uzun ömürlü ve dayanıklı tedavilerdir; ancak bazen başka bir klinikte yapılmış bir implantta zaman içinde sorunlar ortaya çıkabilir. Vida gevşemesi, protezin düşmesi, ağrı, şişlik, estetik uyumsuzluk veya diş eti problemleri gibi durumlarda hastalar çözüm bulmak için bize başvurur.Bu noktada, implantı güvenli ve doğru şekilde değerlendirebilmek için bazı bilgilere ihtiyaç duyarız. Bu bilgiler, hem sorunu hızlı anlamamızı hem de uygun tedaviyi belirlememizi sağlar. 1) İmplantın Markası ve Modeli Her implant markasının kendi özel vida yapısı, bağlantı sistemi ve abutment ölçüsü vardır.Bu nedenle, implantın hangi marka ve model olduğunu bilmek çok önemlidir.Bu bilgi genellikle hastaya verilen implant pasaportunda yazar. 2) İmplantın Boyu ve Çapı İmplantın kemikteki uzunluğu ve genişliği tedavi planını etkiler.Bu değerleri: İmplant pasaportundan Panoramik röntgen veya CBCT’den öğrenebiliriz. 3) Bağlantı Tipi Her implantın üst parçaya bağlanma şekli farklıdır.Internal hex, conical, morse taper gibi çeşitli bağlantı tipleri vardır.Bunları bilmek, doğru yedek parçayı seçebilmemiz için gereklidir. 4) Üst Yapı (Abutment) Bilgisi İmplantın üzerine takılan parçanın; standart mı, açılı mı, iyileşme başlığı mı, geçici mi yoksa kalıcı mı olduğutedavide önemli rol oynar. Bazı durumlarda sadece bu parçanın değişmesi bile sorunu çözer. 5) Karşılaşılan Sorunun Türü Sorunun ne olduğunu bilmek doğru yaklaşımı belirler.Örneğin: Vida gevşemesi Vida kırığı Protezin düşmesi Diş eti çekilmesi İltihap (peri-implantitis) Estetik problemler Her sorun farklı bir tedavi gerektirir. 6) Röntgen Görüntüleri Panoramik film veya 3D CBCT görüntüsü, implant çevresindeki kemik durumunu ve varsa enfeksiyonu gösterir.Bu olmadan implantın sağlığını tam olarak değerlendirmek mümkün değildir. 7) Hastanın Genel Sağlık Bilgileri Diyabet, sigara alışkanlığı, kemik ilaçları, kan sulandırıcılar gibi sağlık bilgileri implantın iyileşme sürecini etkileyebilir.Tedavi planı buna göre düzenlenir. 8) Önceki Tedavi Geçmişi Sorunun ne zaman başladığı, daha önce müdahale edilip edilmediği ve protezde bir değişiklik yapılmış olup olmadığı da önemlidir. Sonuç Başka bir klinikte yapılmış implantlarda yaşanan sorunlar çoğu zaman çözülebilir.Ancak doğru teşhis ve tedavi için implantla ilgili temel bilgilere ve röntgen görüntülerine ihtiyaç duyarız. Bu bilgiler hem hastanın güvenliği hem de tedavinin başarısı için gereklidir.Eğer implantınızla ilgili bir problem yaşıyorsanız, implant pasaportunuzu ve varsa eski röntgenlerinizi yanınıza alarak bize başvurabilirsiniz.

Dolgu mu Kanal Tedavisi mi?Bir Diş Hekiminin Klinik Karar Süreci Diş hekimliğinde çürük tedavisinin temel amacı, dişi mümkün olan en fazla doğal dokuyla korumaktır. Bu nedenle her hasta için ilk sorulardan biri şudur: Bu diş dolgu ile kurtulabilir mi, yoksa artık kanal tedavisi mi gerekli?Bu karar, yalnızca çürüğün boyutuna değil, pulpanın (diş siniri) sağlığına ve dişin yapısal bütünlüğüne bağlıdır. 1. Dolgu Ne Zaman Yeterlidir? Dolgu, çürük mine ve dentin dokusuyla sınırlı kaldığında uygulanır. Aşağıdaki kriterlerden biri veya birkaçı varsa dolgu yeterlidir: ✔️ Çürük pulpayı henüz etkilememiştir Röntgende çürük dentin tabakasında görülür ancak sinire ulaşmamıştır.Soğuk hassasiyeti kısa sürelidir (1–2 saniye).Spontan (kendiliğinden) ağrı yoktur. ✔️ Dişte yapısal kayıp azdır Dişin büyük bir kısmı sağlamdır.Kalan duvarlar dolguyu taşıyabilecek durumdadır. ✔️ Enfeksiyon belirtisi yoktur Apikal bölgede radyolüsent alan (kök ucu iltihabı) yoktur.Çiğneme ağrısı bulunmaz.Amaç: Minimal invaziv yaklaşım ile dişi doğal dokularıyla korumak. 2. Kanal Tedavisi Ne Zaman Zorunlu Hale Gelir? Kanal tedavisi, pulpanın geri döndürülemez şekilde iltihaplandığı (irreversible pulpitis) veya öldüğü (nekroz) durumlarda yapılır. ✔️ Spontan, gece uyandıran ağrı varsa Tipik olarak zonklayıcı, sıcakla artan uzun süreli ağrı.Analjezikle geçse bile tekrarlayan karakterde. ✔️ Röntgende çürük pulpa odasına ulaşmışsa Sinir tamamen açığa çıkmıştır.Dolgu yapmak ağrıyı çözmez. ✔️ Apikal bölgede enfeksiyon bulgusu varsa Kök ucunda radyolüsent alan (periapikal lezyon).Apse/sinüs traktı mevcut olabilir. ✔️ Dişte geniş madde kaybı varsa Dolgu tutunacak duvar bırakmıyorsa.Post –core gereksinimi olabilir. ✔️ Travma sonrası pulpa canlılığını kaybetmişse 3. Kararı Değiştiren Ara Faktörler 🔍 Pulpa Vitalite Testleri Soğuk testiElektriksel pulp testiPozitif ancak aşırı ağrılı yanıt → irreversible pulpitisNegatif yanıt → nekroz → kanal 🔍 Radyografik Derinlik Dentin kalınlığı < 0.5 mm ise pulpa açılma riski çok yüksektir. 🔍 Yaş Genç hastalarda pulpa daha dayanıklıdır, dolgu şansı artar.Yetişkinlerde sinir odası küçülmüştür; çürük sinire daha çabuk ulaşır. 4. Dolgu Yapılırsa Risk Ne? Bazı derin çürüklerde dolgu yapılabilir ancak:Postoperatif hassasiyet gelişebilir.Sinir zamanla iltihaplanırsa kanala dönüşebilir.Bu nedenle derin çürüklerde hekim genellikle kalsiyum hidroksit / MTA tabakası ile siniri korur (indirect pulp capping). 5. Kanal Tedavisi Yapılırsa Sonraki Adım Kanal tedavisi sonrası:Dişte madde kaybı fazlaysa kuron (kaplama) önerilir.Çiğneme kuvvetine dayanıklılığı artar.Doğru restorasyon yapılırsa %90+ uzun dönem başarı sağlanır. Sonuç: Dolgu mu? Kanal mı? Dolgu = Çürük pulpayı etkilememiş + spontane ağrı yok + röntgende sinir sağlamKanal = Spontan ağrı + sinir açığa çıkmış/ölmüş + röntgende lezyon + enfeksiyonDiş hekimi kararı sadece çürüğün büyüklüğüne değil, klinik testlere, röntgene ve semptomlara dayanır. Amaç her zaman en az invaziv ama en uzun ömürlü tedaviyi seçmektir.

Diş kaybı ya da büyük çürükler sonrası en çok merak edilen konulardan biri şu: “İmplant mı daha uzun dayanır, yoksa doğal diş üzerine yapılan kron mu?” Aslında bu iki tedavi tamamen farklı yapılara dayanıyor. Bu yüzden ömürlerini de aynı hastada bile farklı etkileyen faktörler var. Gelin bunu sade ve net bir şekilde açıklayalım. ⭐ 1. Kron Nedir? Ömrünü Ne Belirler? Kron, kırılmış, büyük dolgulu veya zayıflamış bir doğal dişin üzerine yapılan kaplamadır. Yani: Altında hâlâ canlı bir diş durur. Bu diş zamanla çürüyebilir, enfeksiyon gelişebilir veya kök kırığı oluşabilir. Kronun ömrünü kısaltan şeyler: Diş etrafında yeni çürük oluşması Kanal tedavisi ihtiyacı Dişin kökünün kırılması Periodontal problemler Aşırı bruksizm (diş sıkma) Gerçekçi ömür beklentisi: 10 yılda başarı oranı: %85–95 20 yıla uzayabilir, ama doğal diş olduğu için risk hep vardır. Kısaca: Doğal diş sağlam ise kron çok uzun gider. Ama diş zayıfsa “biyolojik problemler” ömrü kısaltabilir. ⭐ 2. İmplant Nedir? Ömrünü Ne Belirler? İmplant, kaybedilen dişin yerine çene kemiğine yerleştirilen yapay bir kök gibidir. Doğal dişten farklı olarak: Çürümez Pulpa (sinir) yok Kök kırığı olma ihtimali çok düşüktür Bu yüzden biyolojik olarak çok stabil bir altyapıya sahiptir. İmplantın ömrünü kısaltan şeyler: Sigara Zayıf ağız hijyeni Peri-implantitis (implant çevresi iltihabı) Bruksizm Kontrol randevularına gitmemek Gerçekçi ömür beklentisi: 10 yılda başarı oranı: %90–98 Düzenli bakım ile 20 yıl ve üzeri çok yaygın Hatta ömür boyu çalışan implantlar vardır Kısaca: İmplant çürümediği için ömrü doğal dişe göre daha uzundur. Ama doğru bakım şarttır. ⭐ 3. Aynı Hastada Hangisi Daha Uzun Ömürlü? Bu sorunun cevabı kişiye göre değişir, ama genel kural şöyledir: 🔹Sağlam bir doğal diş → Kron uzun ömürlüdür. Kök yapısı güçlü, diş eti sağlıklıysa kron senelerce sorunsuz çalışır. 🔹Zayıf diş → İmplant daha uzun ömürlüdür. Büyük çürük, kırık, kanal tedavisi sonrası zayıf yapılar, periodontal kayıp gibi durumlar varsa implant daha dayanıklıdır. ⭐ 4. En Basit Haliyle Sonuç Kron: Doğal dişe bağlı olduğu için çürük, enfeksiyon veya kök kırığı gibi riskler taşır. Ortalama ömrü 10–20 yıl. İmplant: Çürümez. Biyolojik olarak daha stabil.Düzenli bakım ile 20+ yıl, hatta ömür boyu. 🎯 TEK CÜMLE ÖZET Aynı hastada implant genellikle daha uzun ömürlüdür, çünkü çürüme ve pulpa sorunları yaşanmaz; ancak iyi durumdaki doğal bir diş üzerine yapılan kron da yıllarca sorunsuz çalışabilir.

Diş Ağrısı ambulance Ağrıyan dişin üzerinde oyuk bir bölüm varsa içinde yemek artıkları olabilir. Bir bardak ılık suya bir çay kaşığı tuz atarak ağzınızı gargara yapın. Kesinlikle oyuğun içini bir kürdan vs. ile kurcalamayın.Ağrıyan dişin üzerindeki oyuk kısma çok az karanfil yağına batırılmış pamuk koyabilirsiniz.Karanfil yağındaki eugenol ağrıyı hafifletir. Ancak kesinlikle diş etine değdirmeyin. Tahriş edici özelliği vardır.Midenize dokunmayacak bir ağrı kesici alabilirsiniz.Ağrıyan bölgeye kesinlikle alkol, kolonya, rakı vb. herhangi bir madde uygulamayın. Diş Kırılması Mümkünse kırılan parça bulunup, temiz bir gazlı beze sarılıp, serum fizyolojik veya sütün içinde saklanarak acil bir şekilde diş hekimine gidilmelidir. Kırık parça dişe yapıştırılabilir, böylece dişinizdeki madde kaybı minumum olur. Diş Çekim Sonrası Oluşan Kanamalar Çekim bölgesinden 4-6 saat kadar sızıntı şeklinde, tükürüğünüzü pembeleştirecek kadar kanama gelmesi normaldir.Çekimden 1-2 saat sonra başlayan ağız dolusu kanamalar için derhal hekiminizle irtibata geçin.Steril bir gaz tamponu yarım saat ısırarak kanamayı kontrol altına alabilirsiniz.Kırık bölgesinden kan geliyorsa, temiz bir gazlı bez veya tülbent ile kanayan bölgeye orta şiddette basınç uygulanmalıdır.Diş darbe nedeniyle kendi yuvasında yer değiştirmişse herhangi bir müdahalede bulunmadan en kısa sürede hekiminize başvurmalısınız. Diş Tamamen Yerinden Çıktıysa Çıkan diş bulunarak serum fizyolojik solüsyonu ile yıkandıktan sonra gövde kısmından tutularak yerine yerleştirilmelidir. Kesinlikle kök kısmından tutulmamalıdır.Diş temizlenirken kesinlikle ovuşturulmamalı veya fırçalanmamalıdır.Eğer dişi yuvasına yerleştiremediyseniz, en geç bir saat içinde diş hekimine ulaştırmalısınız. Bu sırada çıkan dişi serum fizyolojik veya sütün içinde saklamalısınız.Uygun şartlarda korunan ve 1 saat içinde yerine yerleştirilen dişin kurtulma şansı %90'dır.

Bİlİmsel Gerçekler ve Altın Kurallar Çocukların diş sağlığı, ağız içindeki gelişimin temeli olduğu için son derece önemlidir. Bu yaşlarda başlayan doğru bakım alışkanlıkları, ileride çürükleri, ağrıları ve ortodontik sorunları büyük ölçüde azaltır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Avrupa Pediatrik Diş Hekimliği Akademisi (EAPD) kılavuzlarına göre aşağıdaki bilgiler kanıta dayalı ve günceldir. ✔️ Bebeklik Dönemi (0–12 Ay) 1. İlk diş fırçalama ne zaman başlar? İlk süt dişi çıktığı anda fırçalamaya başlanmalıdır.Diş etleri henüz diş çıkmadan önce temiz bir gazlı bezle silinebilir. 2. Hangi fırça ve macun? Yumuşak, küçük başlı bebek fırçası Pirinç tanesi kadar (çok az) florürlü macun (1000 ppm) Bilimsel kanıt: Florür, çürüğü %30–40 azaltır (Cochrane 2020). ✔️ 1–3 Yaş Arası: Alışkanlık Dönemİ 1. Florürlü macun şart mı? Evet. Florür bu yaş grubunda çürüğü en çok azaltan tek maddedir.Kullanan çocuklarda çürük riski %40 düşer. 2. Miktar ne olmalı? 1–3 yaş: Pirinç tanesi kadar Günde 2 kez fırçalama 3. Biberon çürüğüne dikkat Uyurken biberonla süt, meyve suyu veya mama vermek çürüğü hızla artırır. Neden? Şekerli sıvılar diş yüzeyinde uzun süre kalır ve bakteriler asit üretir. 4. Parmak emme ve emzik 3 yaşından sonra parmak emme devam ederse, üst çene ve dişlerde öne doğru itilmeye yol açabilir. ✔️ 3–6 Yaş: Eğİtİm ve Sorumluluk Dönemİ 1. Macun miktarı artık “bezelye tanesi” kadar EAPD rehberine göre 3 yaş sonrası: 1000–1450 ppm florür Bezelye tanesi kadar miktar Çocuk fırçalasa bile anne-baba mutlaka kontrol etmeli 2. Fırçalama süresi kaç dakika? 2 dakikaÖnerilen: Şarkı, zamanlayıcı, kum saati kullanmak. 3. Ara öğün ve şeker tüketimi Çürüğün ana nedeni sıklık tır.Ne yediği kadar kaç kez yediği önemlidir. Bilimsel öneriler: Şekerli gıdaları günde 1 kez ile sınırlamak Sık atıştırmayı azaltmak Öğün sonrası su içirmek 4. Çocuğun kendi kendine fırçalamaya başlaması Motor becerileri 6–7 yaşa kadar tam gelişmez.Bu yüzden çocuklar “fırçalıyor” gibi görünse de etkili değildir. Kural: 6 yaşına kadar ebeveyn kontrolü zorunlu. ✔️ Dİş Hekİmİ Zİyaretİ Ne Zaman Başlamalı? EAPD ve ADA’ya göre: İlk diş çıktıktan sonra ve en geç 1 yaşında ilk muayene yapılmalıdır. Daha sonra: Yılda en az 2 kontrol Çürük riski yüksek çocuklarda daha sık takip ✔️ Bİlİmsel Olarak Kanıtlanmış En Etkİlİ Önlemler 1. Florürlü diş macunu Çürüğe karşı en güçlü koruyucu. 2. Fissür örtücü (dolgu değildir!) 6 yaş civarında çıkan 1. daimi azı dişlerine uygulanır ve çürüğü %80 azaltır. 3. Düzenli kontrol Diş hekimi erken çürükleri saptayıp önleyici tedavi yapabilir. 4. Aile eğitimi Ebeveynin alışkanlığı → Çocuğun alışkanlığı. ✔️ Hangi Durumlarda Dİş Hekİmİne Başvurulmalı? Şişlik, kızarıklık, ağrı Dişlerde beyaz tebeşirimsi lekeler (erken çürük belirtisi) Sürekli ağız kokusu Düşmeyen süt dişleri Eğimli/çapraşık gelen daimi dişler Gece diş sıkma Travma, düşme, kırık 📌 Kısa Özet (Aİleler İçİn) İlk diş → Fırçalamaya başla. 0–3 yaş → Pirinç tanesi kadar florür. 3–6 yaş → Bezelye tanesi kadar florür. Günde 2 kez fırçala. Gece biberonu kullanma. 1 yaş → İlk diş hekimi ziyareti. 6 yaş → Fissür örtücü zamanı.

Neden Olur? Bİlİmsel Gerçekler ve Etkİlİ Çözümler Ağız kokusu toplumda her 3 kişiden 1’inde görülür ve çoğu zaman kişinin kendisi kokuyu fark etmez. Halitozis, yalnızca sosyal bir sorun gibi görünse de aslında ağız içi ve sistemik hastalıkların erken belirtisi olabilir. Bu yazıda ağız kokusunun bilimsel nedenlerini, hangi durumlarda tehlike sinyali verdiğini ve kanıta dayalı çözüm yollarını anlatıyoruz. ✔️ Ağız Kokusunun ABD ve Avrupa KLİNİk Rehberlerine Göre En Yaygın Nedenlerİ 1. Ağız İçindeki Bakteri Birikimi (%85’e kadar nedeni oluşturur) Ağız kokusunun büyük çoğunluğu ağız içi sebeplerden kaynaklanır. Dil yüzeyi, özellikle arka kısım, anaerobik bakteriler için ideal bir ortamdır. Bu bakteriler, kükürtlü bileşikler üretir: Hidrojen sülfür (çürük yumurta kokusu) Metil merkaptan Dimetil sülfid ◼ Kanıt: Cochrane 2021 meta-analizlerinde, bu bileşiklerin ağız kokusunun ana biyobelirteçleri olduğu gösterilmiştir. En sık ağız içi sebepler: Dil üzerindeki bakteri tabakası (dil kaplanması) Dişeti hastalıkları (gingivitis, periodontitis) Çürükler Kötü temizlenen protezler Ağız kuruluğu (tükürük azalması) 2. Ağız Kuruluğu (Xerostomia) Tükürük, ağız içini temizler ve bakteriyel aktiviteyi baskılar. Tükürük azalınca kötü koku belirginleşir. Nedenleri: Az su tüketimi Ağızdan nefes alma Sigara Anti-depresanlar, antihistaminikler, bazı tansiyon ilaçları Sjögren sendromu ◼ Kanıt: UpToDate: “Halitozisli bireylerde tükürük akışı sağlıklı kontrole göre anlamlı şekilde düşüktür.” 3. Dişeti Hastalıkları Dişetlerinde inflamasyon ve cep oluşumu, bakterilerin oksijensiz bölgelerde çoğalmasına neden olur. Belirtiler: Kanayan diş eti Şişlik Diştaşı birikimi Ağızda metalik veya kötü tat ◼ Kanıt: Periodontitisli hastalarda metil merkaptan seviyeleri 8 kat fazla ölçülmüştür. 4. Dil Üzerindeki Kaplama Dil sırtında biriken keratin artıkları, yiyecek parçaları ve bakteriler kokunun en tipik kaynağıdır. Dil temizliği yapılmayan kişilerde: Volatil kükürtlü bileşikler 2–4 kat artar (ADA verisi) Diş fırçalamak tek başına yeterli olmaz 5. Besin ve Alkol Kaynaklı Koku Bunlar geçici bir koku yapar. Sarımsak, soğan (kana geçip akciğerden kokuyla atılır) Kahve Alkol Baharatlı yiyecekler Bu tip koku hastalık belirtisi değildir. 6. Sigara Tüketimi Hem ağız kokusunu direkt artırır hem de ağız kuruluğu oluşturur. Bilimsel veriler: Sigara içenlerde kötü koku algılanma oranı içmeyenlere göre 3 kat daha fazla Tükürük akışını %50’ye kadar azaltabilir 7. Sistemik Hastalıklar (Nadir Ama Önemli) Toplumda %5–10 oranında görülür. Tehlike sinyali olabilecek kokular: Aseton kokusu: Diyabetik ketoasidoz Balık kokusu: Böbrek yetmezliği (trimetilamin birikimi) Amonyak kokusu: Karaciğer veya böbrek fonksiyon bozukluğu Sürekli kötü tat ve reflü: Gastroözofageal reflü (GERD) ◼ Bu tip kokular diş hekimi muayenesinde tespit edilirse tıbbi konsültasyon önerilmelidir. 🧴 Kanıta Dayalı Tedavİ ve Çözüm Önerileri Aşağıdaki çözümler ADA, EFP (European Federation of Periodontology) ve Cochrane derlemelerine dayalıdır. ✔️ 1. Dil Temizliği (En Etkili Yöntem) Dil kazıyıcı (tongue scraper) ile günde 1–2 kez temizlik Diş fırçası ile temizlik etkiyi azaltır, kazıyıcı daha etkilidir Bakteriyel yükü %30–50 azaltır Bilimsel kanıt: Cochrane 2022: Dil temizleme, ağız kokusunu ortalama 1,5–3 saat boyunca belirgin şekilde azaltır. ✔️ 2. Profesyonel Diştaşı Temizliği / Periodontal Tedavi Periodontal hastalık varsa temizleme + kök yüzey düzleştirme en etkili çözümdür. Kanıt: EFP kılavuzu: Periodontitis tedavisi, kokuya sebep olan uçucu kükürtlü bileşikleri 7–10 gün içinde %90’a kadar azaltır. ✔️ 3. Ağız Kuruluğunu Gidermek Günlük 2–2.5 L su Şekersiz sakız (ksilitol içeren) Sigarayı bırakmak Tükürük artırıcı spreyler veya jeller Ağızdan nefes alma varsa burun tıkanıklığını tedavi etmek ✔️ 4. Antibakteriyel Gargaralar (Kısa Süreli) Klorheksidin (%0.12) – En güçlü antibakteriyel gargaralardan biridir.– Ancak uzun süre kullanılmaz; lekelenme ve tat kaybı yapabilir. Alternatifler: Sitrik asitli çinko gargaralar (bilimsel olarak kükürtlü bileşikleri bağlar) CPC (cetylpyridinium chloride) ◼ Meta-analiz: Çinko + klorheksidin kombinasyonu kötü kokuyu 4 saate kadar azaltır. ✔️ 5. Reflü / Sinüzit / Diyabet Gibi Sistemik Nedenler İçin Tıbbi Tedavi Ağız içi problemler çözülmesine rağmen koku devam ediyorsa sistemik değerlendirme gerekir. 🔍 HANGİDURUMLARDA DİŞ HEKİMİNE BAŞVURMALISINIZ? Koku sürekli devam ediyorsa Diş eti kanaması varsa Ağız kuruluğu belirginse Koku sağlıksız nefes alma, reflü veya sinüzit ile beraber görülüyorsa Kokuyla birlikte ağızda metalik tat varsa (periodontitis belirtisi) Evde yapılan çözümler 1–2 hafta işe yaramıyorsa 📌 Özetle Ağız kokusunun %85’inin nedeni ağız içi bakterilerdir. Dil yüzeyi en önemli kaynaktır. Periodontal hastalıklar kötü kokuyu belirgin şekilde artırır. Dil temizliği ve profesyonel periodontal bakım en etkili çözümlerdir. Nadiren böbrek, karaciğer veya diyabetik hastalıkların göstergesi olabilir.

Hastalar için kısa bilgilendirme Dişlerimiz ve ağız bölgesi çok hassastır. Bazen ağrı, bazen sızı, bazen de acı hissederiz. Bu kelimeler benzer görünse de aslında farklı şeyleri anlatır. 1. Ağrı Nedir? Genelde daha şiddetli ve keskin bir histir. “Zonkluyor”, “bıçak gibi saplanıyor”, “aniden geliyor” diye tarif edilir. Örneğin: Derin çürükte sıcak-soğukla aniden gelen zonklama Ne anlatır? Çoğu zaman diş sinirinin etkilendiğini, çürüğün derinleştiğini gösterebilir. 2. Sızı Nedir? Daha hafif, yaygın ve belirsiz bir histir. “İçten içe rahatsız ediyor”, “hafif ama sürekli” diye tarif edilir. Hastalar çoğu zaman tam yerini gösteremez. Örneğin: Diş eti iltihabında, fırçalamadan sonra olan hafif rahatsızlık Soğuğa kısa süreli hassasiyet Ne anlatır? Genellikle yüzeysel problemler (erken çürük, diş eti hassasiyeti, sık diş sıkma gibi) olabilir. 3. Acı Nedir? Hem fiziksel hem de duygusal olarak rahatsız eden, daha genel bir histir. Tek bir noktada değil, daha geniş bir bölgede hissedilebilir. Örneğin: Diş çekimi sonrası bölgedeki genel rahatsızlık Çene kaslarında ağrı, yorgunluk hissi Ne anlatır? Çoğu zaman iyileşme süreci, travma veya daha geniş bir iltihap alanı ile ilgilidir. Ağrı: Keskin ve ani ve güçlüdür,derin çürük ve sinire yakın sorunları işaret eder. Sızı: Hafif ve yaygındır,diş eti hassasiyeti ve yüzeysel problemlerde görülür. Acı: Geniş bir alanda genel rahatsızlık verir,çekim veya travma sonrası gibi. Ne Zaman Diş Hekimine Gitmeliyim? Ağrı gece uyandırıyorsa Ağrı veya sızı 2–3 günden uzun sürüyorsa Şişlik, ateş, çene açmada zorluk varsa → Bir diş hekimine başvurmak gerekir.